Kỹ thuật truyền dịch là một trong những kỹ năng quan trọng và cơ bản trong chăm sóc điều dưỡng. Dưới đây là quy trình kỹ thuật truyền dịch điều dưỡng cơ bản giúp Điều dưỡng viên đảm bảo hiệu quả điều trị cũng như phòng ngừa các tai biến nguy hiểm cho bệnh nhân.
Giới thiệu về kỹ thuật truyền dịch trong điều dưỡng
Kỹ thuật truyền dịch là một trong những kỹ thuật cơ bản và quan trọng trong công việc của Điều dưỡng. Kỹ thuật này giúp đưa dung dịch vào cơ thể người bệnh qua đường tĩnh mạch để bù nước, điện giải, cung cấp dinh dưỡng hoặc đưa thuốc vào cơ thể người bệnh.
Các bệnh nhân mất lượng dịch do tiêu chảy, sốt cao, mất máu, sau phẫu thuật,… đều cần truyền dịch. Kỹ thuật truyền dịch điều dưỡng giúp duy trì thể tích tuần hoàn, hỗ trợ điều trị và cải thiện tình trạng sức khỏe cho người bệnh.
Các loại dịch truyền cơ bản trong điều dưỡng
Trong điều dưỡng, các loại dịch truyền cơ bản được chia thành 3 nhóm chính, bao gồm:
- Dịch truyền tinh thể: Dung dịch này thường được dùng để bù nước, điện giải. Dịch truyền tinh thể dễ dàng đi qua màng mao mạch và phân bố nhanh vào các khoang cơ thể bởi là loại dịch có chứa các phân tử rất nhỏ. Một số dịch truyền tinh thể phổ biến có thể kể đến như NaCl 0,9% (nước muối sinh lý), Glucose 5%, Ringer lactat,…
- Dịch truyền keo: Những trường hợp cần tăng thể tích tuần hoàn nhanh sẽ được chỉ định sử dụng loại dịch này. Dung dịch truyền keo ít thoát ra ngoài mạch bởi chứa các phân tử lớn giúp duy trì áp lực keo trong lòng mạch. Các dịch truyền keo thường được sử dụng bao gồm Dextran, Albumin, Huyết tương tươi đông lạnh,…
- Dịch dinh dưỡng: Với những người không thể ăn qua đường tiêu hóa sẽ cần sử dụng loại dịch này. Theo đó, dịch dinh dưỡng sẽ giúp cung cấp đầy đủ năng lượng, đạm, béo, vitamin, khoáng chất,… cho người bệnh. Ví dụ điển hình của dịch dinh dưỡng sẽ là Aminoplasmal, Lipofundin, Dịch truyền hỗn hợp,…
Quy trình kỹ thuật truyền dịch điều dưỡng cơ bản
Dưới đây là quy trình kỹ thuật truyền dịch điều dưỡng cơ bản được thể hiện theo từng bước để các bạn tham khảo:
Bước 1: Đây sẽ là bước chuẩn bị trước khi tiến hành truyền dịch. Theo đó, Điều dưỡng sẽ có nhiệm vụ chuẩn bị đầy đủ các dụng cụ theo y lệnh của Bác sĩ như dịch truyền phù hợp, dây truyền dịch vô khuẩn, kim luồn tĩnh mạch, găng tay sạch, băng dính, gạc vô khuẩn và các vật dụng cần thiết khác. Bên cạnh đó, một công việc không kém phần quan trọng giúp quá trình truyền dịch diễn ra thuận lợi đó là công tác tư tưởng cho bệnh nhân. ĐIều dưỡng viên cần giải thích quy trình cho người bệnh và người nhà để họ hiểu rõ quy trình và hợp tác trong quá trình tiến hành. Tiếp theo, Điều dưỡng sẽ đặt người bệnh ở tư thế thoải mái giúp thực hiện kỹ thuật truyền dịch dễ dàng.
Bước 2: Điều dưỡng tiến hành rửa tay, khử khuẩn và đeo găng tay theo đúng quy định. Sau đó, họ chọn tĩnh mạch thích hợp để truyền dịch cho bệnh nhân. Tiếp theo, Điều dưỡng buộc garo phía trên vị trí chọc kim và tiến hành sát khuẩn. Bước tiếp theo, họ sẽ luồn kim hoặc catheter vào tĩnh mạch, quan sát thấy máu trào ngược thì rút kim thép và giữ catheter lại. Công đọa tiếp theo khá đơn giản, Điều dưỡng nối dây truyền đã được xả khí với catheter và điều chỉnh tốc độ nhỏ giọt theo y lệnh. Thông thường tốc độ này sẽ được quy định từ 20 đến 60 giọt/phút. Cuối cùng, họ cố định chắc chắn kim luồn và dây truyền bằng băng dính rồi tiến hành quan sát, theo dõi bệnh nhân.
Bước 3: Điều dưỡng viên thực hiện nhiệm vụ theo dõi trong khi truyền. Theo đó, họ sẽ cần theo dõi về mạch, huyết áp, nhịp thở và quan sát vị trí truyền. Điều này giúp phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường như sưng nề, đỏ đau tại chỗ truyền, sốc phản vệ, dị ứng, viêm tĩnh mạch hay phù phổi. Bên cạnh đó, họ cần kiểm tra tốc độ nhỏ giọt và lượng dịch còn lại để đảm bảo quá trình truyền dịch diễn ra đúng theo thời gian và đúng loeèu lượng.
Bước 4: Kết thúc quá trình truyền dịch, Điều dưỡng viên sẽ thực hiện thao tác ngắt dây truyền và rút kim nhẹ nhàng. Tiếp theo, họ sẽ dùng gạc khô ép nhẹ tại chỗ rút kim để cầm máu cho người bệnh rồi tiến hành dán băng dính sạch để bảo vệ vùng da vừa truyền. Cuối cùng, Điều dưỡng sẽ xử lý rác y tế, tiến hành thu dọn dụng cụ theo đúng quy định và rửa tay sạch sẽ.
Bước 5: Khi đã hoàn tất quá trình truyền dịch cho bệnh nhân, Điều dưỡng thực hiện nhiệm vụ cuối cùng là ghi chép đầy đủ thông tin vào hồ sơ bệnh án. Các thông tin cơ bản mà họ cần ghi lại trong hồ sơ bao gồm: loại dịch đã truyền, thể tích truyền, thời gian bắt đầu và kết thúc truyền, tốc độ truyền và tình trạng người bệnh trong và sau khi truyền.
Lưu ý khi thực hiện kỹ thuật truyền dịch điều dưỡng cơ bản
Dưới đây là những lưu ý quan trọng khi thực hiện kỹ thuật truyền dịch điều dưỡng cơ bản mà Điều dưỡng viên cần nắm rõ:
- Chỉ được truyền dịch khi có chỉ định của Bác sĩ, không được tự ý truyền dịch cho bệnh nhân;
- Kiểm tra, đối chiếu kỹ loại dịch, nồng độ, thể tích, tốc độ truyền theo y lệnh trước khi tiến hành truyền dịch cho người bệnh;
- Kiểm tra đầy đủ các thông tin của dịch truyền như: nhãn chai, hạn sử dụng, màu sắc, độ trong của dịch,…
- Nếu dịch truyền bị đổi màu, có cặn, vẩn đục hoặc chai bị rò rỉ thì không được sử dụng để truyền cho bệnh nhân;
- Rửa tay đúng quy trình, sử dụng găng tay sạch để đảm bảo tính vô khuẩn;
- Dụng cụ phải được tiệt khuẩn hoặc sử dụng 1 lần để tránh lây nhiễm, nhiễm trùng;
- Tránh chạm tay vào đầu nối kim luồn, dây truyền, nắp chai dịch vì có thể gây nhiễm khuẩn cho người bệnh;
- Lựa chọn các mạch lớn, dễ thấy, ít di động như ở mu bàn tay, cẳng tay,… của người bệnh;
- Không truyền ở các vị trí gần khớp hoặc đang có tổn thương sẽ gây nguy hiểm cho bệnh nhân;
- Để đảm bảo quá trình truyền dịch an toàn và hiệu quả, tốc độ truyền phải phù hợp với tình trạng người bệnh và loại dịch;
- Không nên truyền dịch quá nhanh sẽ có thể gây sốc, phù phổi của bệnh nhân. Ngược lại cũng tránh truyền quá chậm vì có thể làm giảm hiệu quả điều trị;
- Trong khi truyền và sau khi đã kết thúc quá trình truyền dịch, Điều dưỡng có nhiệm vụ quan sát kỹ các dấu hiệu sinh tồn, tình trạng chung và tại chỗ truyền của bệnh nhân;
- Nếu có các biến chứng như dị ứng, viêm tĩnh mạch, sốc phản vệ, tụt kim truyền,… cần báo ngay cho Bác sĩ và có các biện pháp xử lý kịp thời;
- Ghi lại đầy đủ, chính xác các thông tin về loại dịch, thể tích, thời gian truyền, tốc độ truyền và phản ứng của người bệnh trong hồ sơ bệnh án để tiện theo dõi;
- Điều dưỡng không được tự ý thay đổi tốc độ, loại dịch hoặc phối hợp thuốc trong khi truyền nếu không có chỉ định rõ ràng từ Bác sĩ. Điều này có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, thậm chí là tính mạng của bệnh nhân.
Trên đây là toàn bộ thông tin chi tiết về kỹ thuật truyền dịch điều dưỡng cơ bản mà Trường Cao đẳng Y khoa Phạm Ngọc Thạch đã cung cấp. Kỹ thuật này đóng vai trò thiết yếu trong việc hỗ trợ điều trị và nâng cao sức khỏe người bệnh. Chính vì vậy, Điều dưỡng viên cần thực hiện chính xác, tuân thủ quy trình để đảm bảo an toàn và đạt hiệu quả cao nhất trong quá trình chăm sóc bệnh nhân.